Çikolata kisti olarak da bilinen endometriozis; yumurtalıklarda, fallop tüplerinde veya karın boşluğu gibi uterus dışındaki bölgelerde uterus iç yüzeyini döşeyen endometrial dokunun varlığı ile karakterize kronik bir hastalıktır.
Endometriyozisin yani çikolata kistlerinin nasıl geliştiği tam olarak açıklanabilmiş değildir. Endometriyozisin neden ve nasıl geliştiği ile ilgili itibar gören 3 adet teori mevcuttur. Bunlardan ilki mentrüasyon sırasında adet kanının tüplerden geriye kaçarak orada tutunması ve büyüyüp çoğalması esasına dayanır. Adet kanaması sırasında tüplerden karın içerisine akışın olduğu gösterilmiştir. Ancak her adet kanı tüplerden geri akan kadınlarda, endometriyozis gelişmemesi ve uzak yerlerde endometriyozis görülmesi başka faktörlerin varlığını düşündürmektedir. Bir diğer teori, endometriyal hücreler ile karın ve göğüs kafesi boşluğunu döşeyen hücrelerin aynı hücre kökeninden geldikleri ve buradan transformasyona uğradığı teorisidir. Endometriyozis gelişimi ile ilgili bir diğer teori de endometriyal hücrelerin kan ve lef sistemi aracılığıyla uterusun dışındaki yerlere ulaşarak orada yerleşmesi ve gelişmesi esasına dayanır.